تحقیقات علمی براساس هدف به سه دسته ی بنیادی، کاربردی و عملی تقسیم می شوند.

تحقیقات بنیادى 

تحقیقات بنیادی با کشف واقعیات و شناخت پدیده های پیرامون ما، مرزهای دانش بشری را توسعه داده و قوانین علمی را کشف می کنند و به این ترتیب ویژگی های یک واقعیت را تبیین می کنند. این تحقیقات بعضا تحقیقات پایه ای یا مبنایی نیز نامیده می شوند. در تحقیقات بنیادی ممکن است صرفا به انشای یک نظریه بپردازیم یا اینکه صرفا فرضیات و اصول یک نظریه را مورد آزمون قرار دهیم.
مشخصات تحقیقات بنیادى 
1-    زمان بر بوده و برای کشف مجهولات توسط آن به زمان زیادی نیاز است.
2-    منابع مالی زیادی نیاز دارد.
3-    تحقیقات بنیادی عمدتا توسط مراکز علمی و دانشگاهی صورت می پذیرد.
انواع تحقیقات بنیادى 
بر مبنای روش تحلیل، تحقیقات بنیادی به دو دسته تقسیم می شوند:
تحقیقات بنیادى تجربى 
داده ها و اطلاعات مورد نیاز در این دسته از طریق آزمایش، مصاحبه، مشاهده و ... جمع آوری شده و با روش های آماری تجزیه و تحلیل می شوند. عقل و منطق محقق در انتخاب روش ها و تحلیل داده ها نیز در تحقیقات بنیادی تجربی بسیار مهم است.
تحقیقات بنیادى نظرى 
داده ها و اطلاعات مورد نیاز برای این نوع از تحقیقات بنیادی از طریق مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده و با استدلالات عقلانی و منطقی داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.

تحقیقات کاربردى 

تحقیقات کاربردی در زمینه و بستر معلومات بدست آمده از تحقیقات بنیادی، در جهت بهبود ابزارها و روش های و افزایش رفاه، آسایش و ازتقای سطح زندگی انسان ها، مورد استفاده قرار می گیرند.
تحقیقات توسعه ای (research and development) دسته ای از تحقیقات کاربردی هستند که نشان می دهند چگونه یک کالا یا خدمات مرتبط با یک کالا یا تولید یک محصول، توسعه و پیشرفت داشته اند. پس هدف از این تحقیقات، بهبود روش ها و ابزارهای تولید است.
مشخصات تحقیقات کاربردى 
1-    به اندازه ی تحقیقات بنیادی زمان بر نیستند.
2-    درآمدزایی داشته و همین باعث می شود که طرفداران این نوع از تحقیقات بشتر باشند.
3-    این نوع از تحقیقات معمولا توسط سازمان های خصوصی و دولتی و بعضا توسط دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی صورت می پذیرند.

تحقیقات عملی

تحقیقات عملی یا حل مشکل یا حل مسئله از انواع تحقیقات کاربردی هستند چرا که از نتایج حاصل از این تحقیقات برای حل مشکلات و مسائل خاص مورد استفاده قرار می گیرد.
تحقیقات عملی معمولا خاصیت تعمیم پذیری ندارند و از قوانین تحقیقات بنیادی پیروی می کنند. از آنجائیکه تحقیقات عملی برای رفع مشکلات استفاده می شوند پس هر فردی که با مشکلی مواجه شود می تواند آن را انجام دهد.

منبع: تحقیقات علمی براساس هدف